Antonides – Book 3 – Chapter 8

Posted in: Uncategorized
Tags:

AGTSTE HOOFTSTUK.

Eerfte Voordeel der Kroone noemt Tertullianus de

Eere. Deze begrypt verfcheidene dingen I. Naam

van Olymp- en Heilig-Verwinnaars. II. Toe-

juichinge van allen, van Vrienden, van Vader-

landers. Van Vaders, hier over grootelyks aan-

gedaan, en geluk gewenfcht. III. Omleidinge

door ’t Perk in den Triumph-Rok en Praal-Cie-

raden. IV. Toejuichinge en Pryzinge van allen.

V. Vinger-wyzinge. Deze was zomtyds hoonlyk.

VI. Beftrooyinge met Bloemen, Bladen, enz. An-

dere Snuifterien daar by gevoegt, en te grabbel

geworpen. Ook andere, die men eeren wilde,

zoo Goden als Menfchen, zoo beftrooyt. Alta-

ren ftigtinge en ontftekinge van Kruiden en Spe-

cerien. Nog meer andere dingen toegebragt. Mif-

filia. Rapina. Strooyingen op de Kalenden van

December. Nieuw-jaars-giften. VII. Gedig-

ten en Liederen tot hun lof. Pindarus in die te

maken onnavolgelyk. Ook beroemt Euripides, Si-

monides. VIII. Bekentmakinge door fnelle Bo-

den, wie Overwinnaar. Voorbeelden daar van,

Dromokerykes. IX. Bekentmakinge aan Stad of

Staat, waar uit de Overwinnaar was. Deze

Ftelden ’er eere in. Slinkze ftreken hieromtrent.

Boek – pag. 427

§. I.

Tertulliaan meldet voor eerft van de Eere.

’t Is zoo, dat wy onder dat eene woord ver-

fcheidene dingen begrypen.

§. II.

En wel I. dat ze niet alleen Derde Boek – Hfst. VIII. § II. 1

of , Olymp verwinnaars, maar ook

Overwinnaars in ’t heilig Stryd-fpel genaamt wierden, ge-

lyk bereids uit het voorgaande openbaar is.

§. III.

II. En zonderling naa de krooninge wierden ze met

de toejuichinge van alle, en voornamelyk van hunne

Vrienden, naabeftaande, en miffchien nog meeft van

hunne Vaderlanders verheerlykt. Want galmde het volk

by den elken voorfpoed in het Stryd-fpel, nog meer

by de geziene overwinninge, nog meer by de kroonop-

zettinge, gelyk boven gezien is, zoo zal het zonder

twyffel ook dat gedaan hebben naderhand als een toe-

gift van des kroons opzettinge. Hoe naabeftaande Ver-

wanten gejuigt hebben, is genoegzaam daar uit af te ne-

men, dat de Vaders wenfchten te fterven, en ook wel,

geen lugt voor hunne blydfchap, gene openinge voor

hunne galminge vindende, ftikten, Zoo ging ’t die

ACETES, waar van wy te voren gefproken hebben,

die, naa ’t zeggen van Statius, wenfchte zoo ras de Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 1

kroon gegrepen wierde ’t leven uit te blazen. Ook de Rho-

diër DIAGORAS, van wien Plutarchus zegt, dat Hy Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 2

ziende drie Zonen Verwinnaars in de Speel-ftryden,

om de dood wenfchende gezegt hebbe,

, fterf Diagoras, gy zult

niet ten hemel klimmen: als of Hy zeide, dat voor Hem

geen grooter geluk op aarde zyn konde, en dat ’er niet

hogers als ’t hemelfche geluk van Hem, op zyn Hei-

denfch begrepen, was, ’t welk Hy dog niet op aarde

Derde Boek – Hfst. VIII. § II. 1 – Pafchalius de Coron. lib. 6. cap. 7. 8.

Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 1 – Statius Sylv. lib. 5. Epiced. in Patr. vf. 225.

Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 2 – Plutarchus in Pelopida.

Boek – pag. 428

kon verkrygen. A. Gellius verhaalt, dat hy ook da- Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 3

delyk geftorven zy. Is cum tres Filios omnes vidiffet vin-

cere, & coronari eodem Olympiae die, eumque tres Adole-

fcentes amplexi, coronis fuis in caput Patris pofitis, fuavia-

rentur, cumque populus gratulabundus flores undique in eum

jaceret, ibi in ftadio, infpeɛtante populo, in oculis atque in

manibus filiorum animam efflavit. Dat is : Deze als Hy ge-

zien hadde, dat zyne Zonen alle drie op dezelfde Olymp-

dag overwonnen, en dat de drie Jongelingen hem omhelzen-

de hunne kroonen op zyn hooft zettende kuften, en ’t geluk-

wenfchende volk van alle zyden bloemen op Hem wierp, zoo

heeft Hy daar in ’t Loop-perk, in ’t gezigte des volx, voor

de oogen en onder de handen der Zonen de ziele uitgeblazen.

Paufanias fpreekt ook van dezen DIAGORAS, dog Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 4

fchryft Hem twee ter zelfder tyd overwinnende Zonen

toe (’t fchynt als of Hy zeggen wil, dat de derde, van

Hem DORIEUS geheten, op een ander tyd over-

wonnen hebbe) van name ACUSILAUS en DAMA-

GETUS: en zegt, dat ze Hem, als deze twee Zonen

Overwinnaars verklaart waren, midden door den drang

des volx op de fchouders uitgedragen hebben, t. w. nu dood

zynde, alle de Grieken bloemen op Hem werpende, en we-

gens zyne Kinderen met een groot gejuig gelukkig roemende.

Tullius fpreekt ’er ook van, dog op de wyze van Plu- Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 5

tarchus bynaa, en befluit het, dat Hy ’t ondienftig ge-

oordeelt heeft, te weten, naa zulken hogen geluk,

cunɛtari diutius in vita fortuna objeɛtum, langer in ’t le-

ven ten fpel der fortune te blyven. Zoo word ook ge-

zegt CHILO, een der zeven wyze Grieken, verftikt

te zyn, wanneer zyn Zoon Olymp-verwinnaar gewor-

den was, en dat daarom, t. w. dat Hy om die rede, van

blydfchap de ziele had uitgeblazen, ejus funus tota Grae-

cia profecuta fit, ganfch Grieken zyn lyl gevolgt hebbe.

Men zie Plinius. En voor ’t laatfte, met wat een ge- Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 5

Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 3 – A. Gellius Noɛt. Art. lib. 3. cap. 15.

Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 4 – Paufanias lib. 6.

Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 5 – Cicero Tufc. quaeft. lib. 1.

Derde Boek – Hfst. VIII. § III. 6 – Plinius hift. nat. lib. 7. cap. 32.

Boek – pag. 429

juig van gelukwenfchinge de Vaderlanders den Overwin-

naar begroetet hebben, blykt genoegzaam daar uit, dat

de overwinninge, en vervolgens de krooninge, niet de

winnende perzoon, maar zyn Vaderland wierd toege-

rekent, gelyk Hy dan ook gerekent wierde uit den na-

me, en alzoo voor zyn Vaderland, de Stryd-fpeelen aan-

gegaan te hebben: waar van elders.

§. IV.

III. ’t Was den Overwinnaar voorts tot eere nu zon- Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 1

derling in den Triumph-rok (waar van boven gehandelt

is) ja in al het praal-cieraad (waar van aldaar vervolgens

ook gefproken is) niet alleen gezien, nemaar ook door

’t midden van ’t perk op en neder geleidet te worden. Dit

is klaar te zien in ’t voorbeeld van THEAGENES zoo

als het Heliodorus verhaalt. Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 2

. Dat is: dog Theagenes, ô Knemon, wierd

gekroont, en Overwinnaar begroetet, en wierd voor by ge-

leidet onder de juigingen van allen. Zie hier meer van by

Petrus Faber. Aan de andere zyde was het de grootfte Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 3

oneere door eenig Schouwburg wegens begane faute

omgeleidet te worden. Hier van geeft ons Suetonius Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 4

berigt, zeggende: nam Hiftrionum licentiam adeo compe-

fcuit, ut Stephanionem togatarium, cui in puerilem habi-

tum circumtonfam Matronam miniftraffe compererat, per

trina theatra virgis caefum relegaverit. Dat is: want Hy

(Auguftus) heeft de ongebondenheid der Tonneel-fpeelers

zoodanig beteugelt, dat Hy Stephanion, Speeler van Romein-

ze werken, om dat bevonden hadde, dat dezelve zig van

een Juffrouw had laten dienen, die ’t haayr jongers-wyze

gefchoren hadde, door drie Schouwburgen met roeden gefla-

gen, gebannen heeft. Cafaubonus merkt aan, dat de

Grieken dit fchandelyke met den name van

Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 1 – cap. 4. §. 2.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 2 – Hedorus AEthiop. lib. 4.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 3 – P. Faber Agon. lib. 2. cap. 11. 12.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 4 – Suetonius in Augufto cap. 45.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IV. 5 – Cafaubonus ad loc. cit. & ad cap. 43.

Boek – pag. 430

(*), en (**), ja ook en

, dat is, door ’t Schouwburg geleidet, ten toon ge-

ftelt, voorby geleidet, in- of om geleidet te worden, genaamt

hebben.

§. V.

IV. Edog de roemlyke door-leidinge der Olymp-ver-

winnaars wierd nog met de byvoeginge van een ander

eer-ftuk vergrootet, t. w. dat ook onderwylen hun van

allen toejuichinge en pryzinge gefchiede: gelyk uit het

(*) Den Apoftel Paulus zegt 1 Cor. 4: 9. wy zyn een fchouwfpel

geworden den Engelen en Menfchen . Schouw-

fpel voor Perzonen op een Schouwfpel ten toon geftelt. Het woord

word nog tweemaal gevonden Hand. 19: 29. 31. en

door Schouw-plaatze overgezet. Wy vinden ook het woord

Hebr. 10: 33. als gy door fmaatheid en verdrukkingen

een fchouwfpel geworden zyt. Het woord zegt Suidas

zoo veel te betekenen, als jemant op een fchouwplaatze te voor-

fchyn brengen. Toti theatro fpeɛtandum propono, zegt AEmilius Por-

tus. En fchoon het wel in eenen goeden zin gebruikt word voor

zigzelven, of eenen anderen ten toon voor te ftellen, om toejuichinge

en lof van Menfchen weg te dragen (’t Gene by Herodes gezogt

wierd Hand. 12: 21.), zoo koomt het evenwel meeft ten quaden

voor, en is om jemand voor het volk te ftellen tot veragtinge, be-

fpottinge en mishandelinge. Schavotteren.

(**) Dit woord vinden wy Matth. 1: 19. daar wy van Joseph

lezen, dat Hy haar (Maria) niet en wilde openlyk te fchande maken

. Over welke plaatze men Spanhemius de

Vader, Saldenus, Bynaeus en anderen kan naazien. Wy voegen

’er by, dat de LXX. het gebruiken voor geweld aandoen

Jer. 13: 22. om de veelheid van uwe ongeregtigheid zyn uwe zomen

ontdekt, en uwe hielen hebben gewelt geleden . De LXX. heb-

ben , openylyk ten toon geftelt zyn. Quem-

admodum fi fcortum violenter omnibus veftibus nudetur, & exponatur

oculis omnium, zegt de Heer Alting. Men zie ook de LXX.

dit woord gebruiken Num. 25: 4. Ezech. 28: 17. verg. vf. 18,

19. Nah. 3: 5, 6.

 

Boek – pag. 431

zoo terftont bygebragte voorbeeld van THEAGENES

ten klaarften is blykende. Van dit ftuk zullen wy te-

genwoordig niet breeder behandelen, om dat er-van als

een voorbereidinge tot de krooninge te voren ruimwei-

diger gefproken is.

§. VI.

V. Ook wierde des Overwinnaars eere vergrootet door

de vingerwyzinge, en dan niet alleenlyk aldaar, maar

daar naa ook overal gefchiede, en van Lucianus Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 1

en van Dionyfius Halicarnaffeus Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 2

, met de vinger aangewezen worden, t. w. ter

eeren: want ’er ook een vinger wyzen is, dat tot fchande

gerekend word. Ondertuffchen laat ons eens het ronde

verhaal van Dionyfius horen: ,

. Dat is: De-

zen nu (Hy fpreekt van de Stryd-fpeelers, als zy over-

winnaars worden) gebeurt eene onfterflyke eere, en zoo ter-

ftont valt het een jegelyk hunner te deele, toegejuigt, geluk-

gewenfcht, en met de vinger gewezen te worden, ’t welk

wegens een daad en overwinninge niet gefchied door flegts ee-

ne Stad, maar bykans door de geheele wereld. Ik mag

hier by gedenken, hoe dat ook by andere gelegenthe-

den de vinger-wyzinge voor een teeken van verwonderinge

en eere gerekent is. Hier op fpeelt Perfius: Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 3

At pulchrum eft digito monftrari, & dicier, hic eft.

Dat is:

‘t Is mooy te werden met den vinger aangewezen,

En deze is te zyn gezegt, en dus geprezen.

Horatius bedankt MELPOMENE op deze wyze: Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 4

Quod monftror digito praetereuntium

Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 1 – Lucianus in Anach.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 2 – Dionyf. Halicarn. in fine.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 3 – Perfius fat. 1. vf. 28.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 4 – Horatius Carm. lib. 4. Od. 3.

Boek – pag. 432

Romanae fidicen lyrae,

Quod fpiro, & placeo (fi placeo) tuum eft.

Dat is:

Dat ik word met den vinger aangewezen

Als Speelman van de Roomze lier

Van die voorbygaan; leef, en werd geprezen

(Zoo prezen werd) ’t is uw beftier.

Gelyk dan in dezer voegen van DEMOSTHENES ge-

zegt wierde, , Dat is: dat is die

Demofthenes, terwyl ze naa Hem met de vinger wezen.

Zie hier meer van by der Rotterdammeren roem Eraf- Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 5

mus. Hier en tegen was het met de vinger aangewezen

te worden zomtyds hoonlyk: waarom AUGUSTUS

PYLADES, om dat Hy eenen der Aanfchouwers, die

Hem belagt hadde, demonftraffet digito, confpicuumque Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 6

feciffet, d. i. met de vinger hadde aangewezen en kenbaar

gemaakt, uit Romen en Italien heeft gejaagt.

§. VII.

VI. En ook was het den Overwinnaar tot eere, de

(*) te ontfangen, dat is, met bloe-

(*) Het was van ouds de gewoonte bloemen te ftrooyen voor en

op de geenen, die men hoog agtede en vereeren wilde. Virgi-

lius AEnid. 6. vf. 885, 886. Purpureos fpargam flores, animamque

nepotis His faltem adcumulem donis. Zoo zegt Herodianus lib. 1.

de Commodi adventu in Urbem: &c.

De Romeinen ziende zulken Konink, ontfingen Hem met allerlei geluk-

wenfchingen, en kroonen en bloemen werpingen. Philo zegt ook,

dat het Volk voor den Konink Agrippa, wanneer Hy te Jerufalem

in quam, groene takken en bloemen ftrooyde. Josephus getuigt An-

tiq. 11. 8. dat de Joden jets diergelyx aan Alexander de Groot de-

den. Dies geloven wy, dat de Scharen Matth. 21: 8. takjes van

de bomen brekende, en die op den weg voor Jefus werpende, Hem

daar door als Ifraels Konink wilden vereeren.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 5 – Erafmus Adag. Chil. 1. Cent. 10. proverb. 43.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VI. 6 – Suetonis in Augufto cap. 45.

Boek – pag. 433

men, bladen, takken, kroonen, loof beftrooyt te worden:

waar van voor dezen getoont is, dat deze ftrooyinge be-

reids voor of by de krooninge aanvang nam, edog ook

teffens, dat ze zonderling naa de krooninge gefchiedde:

ja waarlyk ze gefchiede naderhand zoo overvloedig en

yverig, dat niet alleen de Overwinnaars, maar ook der-

zelver Vaders, daar deel aan kregen, gelyk zoo terftont

uit het voorbeeld van DIAGORAS is gebleken. En

ook gefchiedde de bloem-ftrooyinge niet alleen in ’t perk

op de tyd der overwinninge, maar ook daarnaa, zon-

derling in die plaatzen, door welke de Overwinnaars Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 1

naa hun Vaderland keerden, en als zy daar nu ingehaalt

wierden. By welke ftrooyinge van bloemen of bladen

(waar onder ook groene takken gemeent worden, gelyk

uit Lydius blykt) ook wel andere dingen, t. w. goude-

ne, kopere kroonen, ftrikken, linten, banquet, en verfchei-

dene fnuifterijen gevoegt, en te grabbel geworpen wierden.

Dit blykt uit het voorbeeld van ALCIBIADES, van

wien NEPOS zegt: Hic ut navi egreffus eft, quanquam Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 2

Theramenes & Thrafybulus eifdem rebus praefuerant, fimul-

que venerant in Pyraecum, tamen illum unum omnes profe-

quebantur, & id quod nanquam antea ufu venerate, nifi

Olympiae Viɛtoribus, coronis aureis aeneifque vulgo donaba-

tur. Dat is: Deze zoo ras hy uit het fchip was getreden,

alhoewel Theramenes en Thrafibulus over dezelfde zaken ‘t

bewint hadden gehad, en teffens gekomen waren in de haven,

zoo volgden ze Hem egter alleen, en ’t gene nooyt te voren ge-

beurt was, dan den Olymp-verwinnaar, Hy wierd met

goudene en kopere kroonen van ’t gemeen befchonken. Voor

aeneifque, en kopere kroonen, leeft Muretus taeniifque, en

linten, of ftrikken, banden, die van de kroonen af hin-

gen: ’t gene egter Janus Gebhardus verwerpt, wil- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 3

lende dat, terwyl de ryken goudene, de armen kopere

kroonen ter getuigeniffe van genegenheid gaven.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 1 – Lydius Agon. facr. cap. 44.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 2 – Corn. Nepos in Alcibiade cap. 6.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 3 – J. Gebhardus in notis ad loc. cit. Nepotis.

Boek – pag. 434

Voegen ’er by, dat zonder twyffel teffens bloemen, bla-

den, loof-ftruiken en groente geftrooyt zyn: gelyk ons

daar aan niet twyffelen laat ’t gene Plutarchus aangete- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 4

kent heeft. En gelyk men in ALCIBIADES zien kan,

wat ’er dezen aangaande een Olymp-verwinaar te dee-

le viel, zoo kan men dit ook nog klaarder zien in NE-

RO, zoo als die als Olymp-verwinnaar uit Grieken te

Napels en Rome wederkeerde, wyl de weg zynent hal-

ven, en buiten twyffel ook Hy zelfs, wierde beftrooyt,

t. w. met bloemen, ja zelfs met faffraan, en voorts

met linten, en andere fnuifterijen, gelyk uit Suetonius Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 5

en Cafaubonus blyken kan, die hier ontrent ook te paf- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 6

fe brengt, ’t gene Eratofthenes aangetekent heeft. Be-

halven de Olymp-verwinnaars wierden insgelyx andere,

’t zy Goden, ’t zy Menfchen, als Cafaubonus zegt, die Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 7

ze grootelyx eeren wilden, met bloemen, en takken, en

andere dingen beftrooyt, hoedanige beftrooyde

geheeten wierden. Zoo word verhaalt, dat M. Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 8

AGRIPPA, met een groot gevolg begeleidet, zoo met

bloemen en loof overworpen was, dat Hy ook een

konde genaamt worden: even als ook Plu- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 9

tarchus verhaalt, dat het volk CURIO zoo met kroonen

en bladen overftrooyt hebbe, als men eenen Stryd-fpee-

ler doet. Zoo heeft ook BAGOPHANES naa ’t zeg-

gen van Curtius ALEXANDERS reis-weg (Hem ter Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 10

eere) met bloemen en kroonen beftrooyt, wanneer die

groote Koning zyne intrede te BABILON doen zou-

de. Ik zwyge nu het gene Xenophon van den Veld- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 11

heer TELEUTIAS, en Plutarchus van LUCULLUS, Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 12

en andere van anderen verhalen. Tot zulken bloem-

ftrooyinge behoorde ook zomtyds het ftigten van altaren,

en ontfteken van dezelve met welriekende kruiden en

fpecerien, op dat met deszelfs geuren de aankomende ook

als overftortet mogten worden. Dit blykt uit het gene Cur-

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 4 – Plutarchus in Alcibiade.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 5 – Suetonius in Nerone cap. 25.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 6 – Cafaubonus ad loc. Eratofthenes ap. Scholiaft. Euripid.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 7 – Cafaubonus ad Suet. in Calig. cap. 5

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 8 – Philo de legat. ad Caj.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 9 – Plutarchus in Julio Caefare.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 10 – Q. Curtius lib. 5. cap. 1.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 11 – Xenophon hift. Graec. lib. 5.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 12 – Plutarchus in Sylla.

Boek – pag. 435

tius zegt van ALKEXANDER in gemelde plaatze. Zie

hier meer van by Caufabonus. ’t Is bereids gezegt, dat Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 13 ’er zomtyds ook andere dingen by en onder de bloemen ge-

ftrooyt wierden: want in ’t voorbeeld van NERO vin-

den wy behalven linten en ftrikken, te voren gemeld,

ook banquet-werk en vogelen: en uit boven gemelde plaats

van Eratofthenes blykt van ook kroontjes van draadwerk,

rokken, hoeden, pantoffelen, en diergelyke dingen meer.

Zie ook Cafaubonus. Welke dingen by de Laty- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 14

nen Miffilia geheten wierden. Wyl nu de Latynen ‘t

hunne van de Grieken ontleent hadden, zoo denken

wy, dat de werpinge of ftrooyinge van zulke dingen

ontrent de Olymp-verwinnaars plaats gehad hebben.

Waar by wy nu alleen voegen, dat zomtyds by de Ro-

meinen eene Keizer de werpinge van zulke dingen doen

liet, t. w. om ’t volk te vermaken, dat zig alsdan vly-

tig beneerftigde, om het geftrooyde op te grabbelen,

welke oprapinge Rapina, een roof genaamt wierde. Zul-

ken ftrooyinge dede CALIGULA, waar van Suetonius, Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 15

fparfit & miffilia variarum rerum: Hy heeft ook een wer-

pinge geftrooyt van verfcheidene dingen: waar onder Jofe- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 16

phus zegt zeer rare ooftvrugten en vogelen geweeft te zyn.

Van DOMITIANUS zegt Suetonius, omne genus miffi- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 17

lium fparfit: dat is: Hy heeft allerhande flag van dingen

uitgeworpen. Behalven dit was ’t zeer gemeen op de Ka-

lenden van December vele dingen uit te ftrooyen en te grab-

bel te werpen, waar van Statius een regifter weeft, en waar Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 18

van nog een overblyfzel in de Nieuw-jaars-giften by ons te

vinden is: over welke plaatze van Statius men naa mag

zien ’t gene J. Gafp. Gevartius zeer geleerdelyk aange- Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 19

tekent heeft. Als nu eenig Keizer zoodanige ftrooyinge

ten dienfte des volx gaf, zoo meenen wy, dat ook zulx

een zweem is van ’t gene van de Olymp-verwinnaars ge-

daan wierd, want zy van ’t volk met eene eere-ftrooyin-

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 13 – Cafaubonus ad Suet. in Calig. cap. 13.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 14 – Cafaubonus ad Suet. in Ner. cap. 25.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 15 – Suetonius in Calig. cap. 18.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 16 – Flav. Jofephus Ant. Jud. lib. 19. cap. 1.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 17 – Suetonius in Domit. cap. 4.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 18 – Statius Sylv. lib. 1. cap. 6.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VII. 19 – Gevartius ad Statium pag. 121.

Boek – pag. 436

ge verheerlykt, hebben tot vertoog van blydfchap ’t een

en ’t ander uitgeworpen: even gelyk als zy met maal-

tyden onthaalt ook wel weder ter maaltyd anderen toef-

den, zoo als in ’t vervolg breder zal aangewezen wor-

den.

§. VIII.

VII. ’t Was ook den Olymp-verwinnaar tot eere, dat

gedigten en liederen, hunnen lof vermeldende, gemaakt

wierden. Zulk een Digt-werk had den name van

, of met volle uitdrukkinge , ’t zege-lied,

triumph-lied, ook van , de voortreffelyke ze-

ge-zang. Voortreffelyke Digteren ftelden ze tyoe, of

daar toe befproken, bekogt, bedongen, of door ei-

gen drift, dewelke van de Overwinnaars buiten twyffel

wel zullen zyn betaald geworden. En dusdanige gedigten

wierden gezongen, en van de Overwinnaars zelfs naa de

verkregene overwinninge, daar mede de Goden, die ’er

ook in gemeld waren, bedankende en pryzende: en van

de Digters en anderen. Zie Faber. Wie ’t ook dede Derde Boek – Hfst. VIII. § VIII. 1

wierd gezegt , den zegezang te zingen. On-

der zulke Digteren heeft uitgeblonken Pindarus, wiens

zege-zangen de Overwinnaars van ’t Olympife, ook van ‘t

Pythife, Nemeefe en Ifthmife, ter eeren gedigt, nog o-

verig zyn. Pindarus, zeg ik, die door de fnelheid van

zynen draf, zinrykheid en zoet-voerigheid van zyne

rede, geagt word alle andere Lierdigteren overtroffen

te hebben, en onnavolgelyk te zyn. Waarom dan ook

Horatius van Hem zingt: Derde Boek – Hfst. VIII. § VIII. 2

Pindarum quifquis ftudet aemulari

Jule: ceratis ope Daedalea

Nititur pennis, vitreo daturus Nomina ponto.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VIII. 1 – Faber Agon. lib. 2. cap. 13.

Derde Boek – Hfst. VIII. § VIII. 2 – Horatius Carm lib. 4. Od. 2.

Boek – pag. 437

Monte decurrens velut amnis, imbres

Quem fuper notas aluere ripas,

Fervet, immenfufque ruit profundo

Pindarus ore.

Laurea donandus Apollinari,

Seu per audaces nova dithyrambos

Verba devolvit, numerifque fertur

Lege folutis :

Seu Deos, Regefque canit Decorum

Sanguinem, per quos cecidere jufta

Mort Centauri : cecidit tremendae.

Flamma Chimerae.

Sive quos Elea domum reducit

Palma coelefteis, pugilemque, equumve

Dicit : & centum potiore fignis

Munere donat.

Dat is :

O Julus ! tragt ontzint jemant Pindaar

Te volgen op het fpoor, die hangt voorwaar

Op aangelijmde wieken als Ikaar,

Zal zee-naam maken.

Gelijk een ftroom die van de berg afguift,

En door de plas vermeert beide oevers overbruift,

Zoo ftroomt Pindaar, zoo borrelt hy, hy ruift

Met volle kaken.

Hy weerdig met Apols laurier bepraalt,

’t Zy hy door Bacchus verffen ylt en dwaalt,

Ja rolt met nieuwe woorden, die hy maalt,

Of min gebonden:

 

Boek – pag. 438

’t Zy hy hoge Goôn of Koningen pryft,

Der Goôn geflagt, door welke, o men yft,

Centauren vielen: en Chimeer (men gryft)

Wierd als verflonden.

’t Zy hy met zege-zang ryk’lyk befchenkt,

Dien de Eleefe palm naa huis toe brengt.

Als heem-lingen: zyn prys (Elis geheugt)

Is het bevonden.

t. w. niet flegts als de palm, maar ook als de opgeregte

eere-beelden, ja, gelyk Horatius zegt, dat wy zoo niet

konden naaneuren, hondertmaal beter. Deze verffen heb-

ben wy daarom willen bybrengen, om aan te wyzen,

dat de zege-zangen de Overinnaars niet flegts in ’t perk,

nemaar ook in hunne togt naa huis en t’ allertyd zyn

voor- en toe-gezongen. Onder de gene, die de zege-

zangen maakten, zyn ook beroemt geweeft Euripides,

wiens lied ter eeren van ALCIBIADES wy te voren

al tweemaal gemeldet hebben: ook een Lierdigter SI-

MONIDES, en deze word gezegt daar toe bedongen

en bekogt te zyn, t. w. of van GLAUCUS, of AGA-

STARCHUS, of SCOPA, want verfcheidene het ver-

fcheidentlyk verhalen: ten minften Hy was bekogt, om

een trots vers ter eeren van den Overwinnaar op te ma-

ken, ’t welk Hy opmakende vermengde met heel veel

te fpreken van CASTOR en POLLUX: weshalven

de Overwinnaar Hem ’t halve geld toelegde, zeggende

dat CASTOR en POLLUX het overige betalen mog-

ten. Zie Faber boven gemeld die ten bewyze Quinti- Derde Boek – Hfst. VIII. § VIII. 3

lianus bybrengt.

§. IX.

VIII. Geen minder eere was ’t, dat zijne overwin-

ninge, en gevolgelyk Hy als Overwinnaar geboodfchapt

wierde over al door de fchelle faam, en door expreffen,

eigen Boden, aan zyn Vader, Vrienden, Volk, zyn

Derde Boek – Hfst. VIII. § VIII. 3 – Quintilianus Inftit. lib. 11. cap. 2. & de Orat. lib. 2.

Boek – pag. 439

Stad en Vaderland, ’t welk in Hem geagt wierd over-

wonnen te hebben. Zoo wierd aan PHILIPPUS den

Macedonier onder de goede tydingen, die Hem tot een

drietal toe op een zelfde dag gebragt wierden, ten eer-

ften de boodfchap gebragt, ,

dat Alexander te Olympia met het vier-fpan, of met de

fprint-paarden (want Plutarchus verhaalt het verchei- Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 1

delyk) de zege verkregen hadde, naa ’t getuigeniffe van

Plutarchus, ’t welke gevoeglyk buiten alle twyffel door

eigen Ren-boden gefchied zal zyn. En deze bood-

fchappinge gefchiedde met een zeer groote fnelheid, ’t

welke TIMOLAUS te kennen geeft, naa ’t zeggen van

de Scherfende Luciaan, als Hy wenfchte op een en de- Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 2

zelfde dag te BABILON te konnen boodfchappen, wie

in ’t Olymp-fpel gewonnen en de prys verkregen hadde.

Een zeer fnelle Loper quam te GADES of CADIX met

’er vlugt bekent te maken, dat NERO driemaal te O-

LYMPIA overwonnen, en de prys geftreken hadde,

bevelende, dat de , dat is, offerhanden wegens

blyde tydingen, geoffert zouden worden. Zy wierden

, Hemerodromoi, Dag-lopers, genaamt, om

dat ze op een dag door hun ongewone fnelheid een zeer

groote ftreek afliepen, gelyk Paufanias tot rede geeft: Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 3

dewelke om dat ze lopende over al bekent maakten en ver-

kondigden den Overwinnaar, ook , Dromoke-

rykes wierden geheten, naa ’t zeggen van Gebhardus Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 4

over Nepos, dewelke van eenen PHILIPPIDES de

Loper, Ren-bode, door de Athenienfers om hulp tegen

DATIS naa de Lacedemoniers gezonden, fprekende,

zegt, dat dezelve een geweeft is van de gene die Dag-

lopers genaamt wierden. De andere benaminge, t. w.

van , aankondigende of uitroepende Lopers, be-

wyft Gebhardus uit Polyaenus. Van hunne fnelheid nu

voorzeker mogten deze Boodfchappers al zoo wel

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 1 – Plutarchus Confol. ad Apollonium. & Apopht. Regia & in Alex. M.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 2 – Lucianus in Navig.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 3 – Paufanias lib. 6.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 4 – Gebhardus ad Nep. in Miltiad. cap. 4.

Boek – pag. 440

gevleugelde of vliegende genaamt worden, als die

Kondfchappers, die GALBA, om berigt te geven,

dienden, en als die Poften, welke gezegt zyn een ve-

der of vleugel op ’t hooft te hebben, om hunne fnelheid

uit te beelden (gelyk men van de eerfte by Cafaubonus, Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 5

en van de laatfte by Farnabius lezen kan), ja als Jupyns Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 6

Bode MERCURIUS, die om zyne fnelheid in ’t bood-

fchappen met wieken aan zyn muts, hielen en vrede-ftaf,

plag uitgefchildert te worden. Paufanias zegt ook, om Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 7

wederom ter zake te komen, dat een fpookzel TAU-

ROSTHENES gelyk te AEGINA op dezelfde dag

deszelfs overwinninge geboodfchapt hebbe: ’t welke van

dezelfde geloofwaardigheid zal zyn, als dat twee ge-

lauwerde Jongelingen, CASTOR en POLLUX op

dezelfde dag te ROMEN geboodfchapt hebben, dat MA-

RIUS de CIMBREN ter neder gehouwen hadde. Zie Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 8

Florus en Plinius. Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 9

§. X.

IX. ’t Gene dit eeren-bedryf nog grooter maakte

was, dat deze boodfchappinge gefchiedende niet flegts aan

Magen en goede Vrienden, nemaar aan den publyken

Staat van hun Vaderland, te verftaan gaf, dat de Over-

winnaar in den name van deze of gene Stad of Staat ge-

ftreden en overwonnen hebbende, Hy gevolgelyk die Stad

of Staat met de overwinninge quaam vereeren en kroonen,

dat is, deelagtig maken aan die agtinge en roem, van

te konnen Mannen, die te ftryden wiften en te over-

winnen, uitleveren, de wereld toonen en mededeelen:

ten einde aan deze Staten fchroomlyk en eerbiedig zig

mogten gedragen, en voor al ontzien kryg en oorlog

te vergen. Hier op word gedoelt in ’t opfchrift van de

Kopere Tafel, ter eeren van POMPEJUS toegeftelt, te

Rome nog (naa ’t zeggen van Oudaan) voor handen Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 1

zoo wanneer daar in naa de vertalinge van deze zelfde

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 5 – Cafaubonus ad Suet. in Augufto c. 27.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 6 – Farnabius ad Juvenalem Sat. 4. vf. 149.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 7 – Paufanias lib. 6.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 8 – Florus lib. 3. cap. 3.

Derde Boek – Hfst. VIII. § IX. 9 – Plinius lib. 7. cap. 22.

Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 1 – J. Oudaan Roomze Mog. pag. 308.

Boek – pag. 441

Schryver deze woorden zig voordoen: Pompejus Sicilie

wedergekregen, geheel Afrika bemagtigt hebbende, heeft daar

van den naam van DE GROOTE aangenomen; tot der

Zonnen ondergang voortgetreden, in het Pyreneifche geberg-

te zege-zuilen opgeregt, van de Alpen tot de eindens van

Spanje, agt hondert en zes en tagtig Steden wedergebragt

hebbende, heeft Sertorius betemt: den burgerlyken oorlog uit-

geblufcht hebbende, heeft Hy, Roomfch Ridder, andermaal

den zege-wagen gement: daar naa tot alle zeen, en tot den

opgang der Zonne doorgedrongen, heeft niet alleen hem zel-

ven, MAAR OOK ZYN VADERLAND GE-

KROONT. ’t Welke laatfte van de Olymp-verwin-

naars ontleent is, gelyk blykt uit het gene van NE-

RO, als Olymp-verwinnaar, bereids elders ui Xiphi- Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 2

linus is gezegt, t. w.

. Dat is: Keizer Nero heeft ’t Stryd-fpel gewonnen,

’en kroont ’t Roomze volk, en zyn eigen wereld. ’t Blykt

ook klaar uit ’t zeggen van Ifocrates: Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 3

&c. Dog ziende,

dat ontrent die tyden de Olympife Hoogtyd van alle menfchen

meeft bemint en verwondert wierde, en dat de Grieken al-

daar hunnen rykdom en fterkte en vernuft zonderling toonden,

en dat niet alleen die zig daar wel gedragen hadden in ver-

wonderinge, maar dat ook de Steden (of Staten) van de

Overwinnaars genaamt zyn. Gelyk ook uit dit, ’t gene

Sophocles van Oreftes deszelfs Leermeefter doet ver- Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 4

halen:

Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 2 – Xiphilinus in vita Neronis.

Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 3 – Ifocrates.

Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 4 – Sophocles in Eleɛtr.

Boek – pag. 442

’t Welke Vondel geeft:

En gy weet zelf, hoe al ’t vijfjarig fpel verhaalt,

En ons van tyd tot tyd zoo breed word afgemaalt.

Na dat de Regters nu door hunne roepers riepen,

Dat hy den loop-prijs won voor al die met hem liepen,

Noemt al de menigt ftrax Oreftes by zij naam,

De zoon van Atreus zoon, die groot van naam en faam,

Dat heir in Grieken had verzaamt, en opontboden.

’t Welk beter ter fnede dus zouw mogen gegeven wor-

den, op dat men voor al uitdrukte, dat by de meldin-

ge van den Overwinnaar ook zyn Stad of Land genoemt,

en in en door Hem verheerlijkt wierde, ’t welke hier

zonderling in aanmerkinge koomt, als zynde ’t gene,

waar van wy tegenwoordig handelen.

Want gy weet zelfs, hoe dat de regters van het rennen,

’t Welk heên en weêr gefchied, zy die het vijf-fpel kennen,

Die weten het, ’s prijs-winnaars thans doen roepen uit.

’t Gefchiedde zoo ook hier: dus draaft het groot geluit:

Vorft Agamemnon, die gantfch Grieken kon verwekken

Ten kryg, zyn zoon Oreft van Argos gaat nu trekken

De prijs tot nut en roem van dat zijn Vaderland.

En dit maakte, dat de Volkeren, Staten, Steden nopens

de Overwinnaars yverden, elk voor ander willende, dat

die of die van zyn Landaard of Stad, en vervolgens na-

me, was: welke yver ook zoo verre ging, dat ze de-

zelve malkanderen zogten te onttrekken door flinxe

treeken, onder welke ook de omkopinge plaats had,

door welke een overwinnaar verraderlyk zyn Vader-

land verzaakte, en den naam van een ander aannam,

en zoo doende ’t zelve vereerde. Hunnen yver blykt

zelfs daar uit, dat men geerne een gebannen Overwin-

naar opnam, de zyne noemde en daar mede praalde.

 

Boek – pag. 443

’t Bewys ligt in ’t gene Paufanias verhaalt van ERGO- Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 5

TELES Zoon van PHILANOR, zynde eigentlyk een

Cretenfer van Gnoffus, dog van daar in ballingfchap ver-

zonden, zoo namen de Himerezen hem gretig voor den

hunnen aan, en dus droeg voorts zyn praal-beeld den

naam van ERGOTELES de Himereër. Van de flinxe ont-

trekkinge geeft Paufanias ook voorbeelden. Hy verhaalt, Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 6

dat ASTYLUS een Crotoniër zig door HIERO Zoon

van DIOMENES heeft laten verleiden, om zig, gelyk

Hy dede, een Syracufaan te laten noemen: ’t welk zy-

Vaderlands zoo euvel namen, dat ze zyn huis tot een

gevangenis (om Hem fchande aan te doen) fchikten, en

zyn praal-beel, ftaande in den tempel der Lacedemoni-

fche JUNO om verre wierpen. Nog verhaalt Hy dat

SOTADES, een Cretenfer, op de negen en negentig-

fe Olymp-tyd, (doe Overwinnaar verklaart) zoodanig

als Hy was ter eere van zyn Vaderland is uitgeroepen,

maar dat Hy op de volgende Olymptyd wederom de o-

verwinninge verkrygende heeft willen een Athenienfer

genaamt zyn, te weten, om dat de Athenenfien Hem

daar toe met geld bekogt hadden. Zyne ftraffe, die o-

ver zulk een ergerniffe Hem van zyn Vaderland wierd

toegewezen, was een fchandelyk baniffement.

Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 5 – Paufanias lib. 6.

Derde Boek – Hfst. VIII. § X. 6 – Paufanias loc. cit.

 

There are no comments published yet.

Leave a Comment

Change this in Theme Options
Change this in Theme Options