Antonides – Book 1 – Chapter 7

ZEVENDE HOOFT-STUK.

Verfcheidene Speelen, waar in de Liefhebbers ge-

oefent wierden, opgenonoemt:

§ I.

Door middel van deze wierden dan de Lief-

hebbers in de Oeffen-Schoolen geoeffent,

t. w. in den den Ren-loop, ’t Vuift gevegt,

Worftelinge, Sprong-makinge, en Schyf-werpin-

ge, welke de plegtige fpeelen uitleeverden: of welke

voornamelyk op de Olymp-tyden gedreeven wierden. Maar

daar en boven nog verfcheidene andere, die zo naam-

rugtig en folemneel niet en waaren, en deels laatere vin-

dingen waaren. De meefte heeft Hofmannus uit Mer- Eerste Boek – Hfst. VII. § I. 1

curialis en andere verzamelt, en vermengt in dezer voe-

gen voorgeftelt.

§ II.

ACROCHIRISMUS, eene worftelin-

ge met de uiterfte einden der handen, zo dat geen deel

des overigen lichaams van de vingeren aangeroert wier-

de. In dit fpel heeft eertyds SOSTRATUS uiteblon-

ken, zo dat Hy daar van de titel van , A-

CROCHIRISTES, voerde, na ’t zeggen van Paufa- Eerste Boek – Hfst. VII. § II. 1

nias. Dit flag van Stryd-fpel zouw ook veel by de ou- Eerste Boek – Hfst. VII. § II. 2

de Celten in gebruik geweeft zyn, naa ’t zeggen van

Pfidonius.

§ III.

ALSULEGIA, van welke Avicenna gewaagt, door

welke fpel den bal met doorvlogten ryzeren heen en we-

der gekaatft wierde: waar van de PILAMALLEUS Eerste Boek – Hfst. VII. § III. 1

niet veel verfcheelde; want door dit wierd de bal ge-

kaatft met houte haameren.

Eerste Boek – Hfst. VII. § I. 1 – Hofmannus Lexic : Univ. in voce Gymnaftica.

Eerste Boek – Hfst. VII. § II. 1 – Paufan. Iliac. I. 6.

Eerste Boek – Hfst. VII. § II. 2 – Mercurial. Art. Gymn. lib. 3. c. 5.

Eerste Boek – Hfst. VII. § III. 1 – Ibid. c. 8.

Boek – pag. 88

§ IV.

PUGILLATUS, ’t vuift-gevegt, zynde eene van

de vyf Olymp-fpeelen: derhalven hier van op zyn plaats

breeder.

§ V.

WANDELINGE, dewelke met zeer groote zorg

en netheid beftiert wierde. Eerste Boek – Hfst. VII. § V. 1

§ VI.

, CRICELASIA, zynde de voortdryvinge Eerste Boek – Hfst. VII. § VI. 1

van een radt: waar mede ’t zelve was, of waar naa ge-

leek , ’t rad-fpel.

§ VII.

De WED-LOOP, een wederom van de vyf voor-

name Olymp-fpeelen: waarom wy op zyn plaats daar ook

breeder zullen handelen.

§ VIII.

DETRACTIO, Aftrekkinge, waar in jemand ftil- Eerste Boek – Hfst. VII. § VIII.

ftond, en de Tegenftreever arbeidde om Hem van zyn

plaats af te trekken: in welke zaak de fterke MILO

zig een Baas toonde, als welke door geen tegen-kragt

van de fchyf, waar op Hy ftond, te verrukken was.

§ IX.

, DIELKYSTINDA, een oeffen-fpel der Eerste Boek – Hfst. VII. § IX. 1

Jongens, tegen malkander trekkende. Eerste Boek – Hfst. VII. § IX. 2

§ X.

DISCUS, de Worp-fchijf: daar mede te fpeelen was Eerste Boek – Hfst. VII. § X. 1

mede een van de vyf berugte fpeel-zoorten, en daarom

elders te verhandelen. Met welke bynaa overeenquaam

de JACULATIO, Werpinge, met fteenen, fpieffen,

e.f.v.

§ XI.

EXERCITATIO, Oeffeninge, afzonderlyk zo ge- Eerste Boek – Hfst. VII. § XI. 1

naamt: in welke d’een d’ander, die zig naa Hem toe-

boog, ter zyden aanviel, en Hem ontrent ’t weeke des

Eerste Boek – Hfst. VII. § V. 1 – Ibid. c. 2.

Eerste Boek – Hfst. VII. § VI. 1 – Ibid. c. 8.

Eerste Boek – Hfst. VII. § VIII. 1 – Idem. c. 5.

Eerste Boek – Hfst. VII. § IX. 1 – Idem. c. 5.

Eerste Boek – Hfst. VII. § IX. 2 – Julius Pollux. lib. 9. cap. 7.

Eerste Boek – Hfst. VII. § X. 1 – Plato in Theaereto.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XI. 1 – Mercur. ibid.

Boek – pag. 89

buiks greep: of, die eenige opgeheven zwaarte tegen

den ander heen en weder ftiet.

§ XII.

, Koord-klimminge en Koorde-danffinge: waar Eerste Boek – Hfst. VII. § XII. 1

mede overeenquaam ’t Spel, dat men SCAPAR- Eerste Boek – Hfst. VII. § XII. 2

DA noemde.

§ XIII.

GESTATIO, draaginge: welke gefchiedde op een Eerste Boek – Hfst. VII. § XIII. 1

draag-bedde, of draag-ftoel, of op hangende bedden,

en in wiegen.

§ XIV.

GLADIATIO, ’t Zweerd-gevegt.

§ XV.

, HALTERES, ’t fpel met de Halters. Edog

wyl dit ten deele gelykt naa ’t Schyf-spel, zulle wy ‘t

by de verhandelinge van dien verklaaren.

§ XVI.

HOPLOMACHIA, of geveinsde wapenftrydt, en

tweegevegt.

§ XVII.

LUCTA, Worftelinge. Ook defe is een van de vyf

vermaarde fpeel-foorten. Sie dan elders.

§ XVIII.

MACRON SPARTON: een Slinger-tuig. Miffchien

’t zelfde met de PETAURUM en OSCELLAE. Eerste Boek – Hfst. VII. § XVIII. 1

§ XIX.

MANUS ARCTA COMPRESSIO, ftyve toenypin-

ge des hands, terwyl de Tegenftrever poogde die op te

breeken. Opgemelde MILO fpeelde hier wederom de

Meefter, als welke een Granaat-appel in den toegenee-

pen hand zo vaft konde houden, zonder egter dezelve Eerste Boek – Hfst. VII. § XIX. 1

te quetzen, dat niemant ze Hem ontrukken konde, dan

zyn Meeftreffe, als ook ervaren in de konft.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XII. 1 – Ibid. Hefychiusin voce.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XII. 2 – J. Pollux lib. 3. c. 5.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XIII. 1 – Mercur. lib. 3. cap. 11. 12.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XVIII. 1 – Idem cap. 8.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XIX. 1 – AElianus Hift. var.lib. 2. cap. 24.

Boek – pag. 90

§ XX.

’t Strydt-fpel van in malkanderen gekrapte en gehaakte Eerste Boek – Hfst. VII. § XX. 1

vingeren.

§ XXI.

, SALTATIO, Dans; zynde van driederlei

zorteeringe. De eerfte wierd genaamt CUBISTICA,

by welke ze handen en beenen na ’t hooft op verfchei-

dene wyzen buigende fprongen. De tweede SPHAE-

RISTICA, by welke zy al fpringende met den Bal Eerste Boek – Hfst. VII. § XXI. 1

fpeelden. De derde, de afzonderlyk zo genoemde

, Dans, een nette beweeginge der leeden, op

zeekere wyze en maate, om der menfchen gewoonten,

neigingen en daaden na te bootzen. Hier toe mag men ook Eerste Boek – Hfst. VII. § XXI. 2

betrekken PYRRHICHA SALTATIO, Wapendans.

§ XXII.

PANCRATIUM: een gemengt fpel, uit het Vuift-

gevegt en Worftelinge beftaande, en daarom tot de vyf

groote en gewoone Olymp-fpelen behoorende.

§ XXIII.

PHONASCIA: oeffeninge der ftemme. De Oeffen-mee-

fters wierden PHONASCI geheeten.

§ XXIV.

, PLETHRISATIO: als jemant in ‘t

zesde deel der Renbaan, PLETHRUM geheeten, voor-

waarts, agterwaarts heen en weder liep, en elken keer de

loop verkortte, tot dat Hy ftil ftond. Eerste Boek – Hfst. VII. § XXIV. 1

§ XXV.

, PYTILISSATIO, of GESTICULA-

TIO: gochelatige beweeginge der handen en der voeten. Eerste Boek – Hfst. VII. § XXV. 1

§ XXVI.

RISUS en VOGIFERATIO: de oeffeninge in gelag

en geroep. Eerste Boek – Hfst. VII. § XXVI. 1

§ XXVII.

SCIAMACHIA: ’t gevegt tegen de fchaduwe, lugt,

muir, fuil, e. f. v.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XX. 1 – Mercurialis lib. 3. cap. 5. fub fin.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XXI. 1 – Ariftoteles Princip. Poëtic.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XXI. 2 – Mercurialis lib. 2. cap. 7.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XXIV. 1 – Mercurialis lib. 3. cap. 5.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XXV. 1 – Ibid.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XXVI. 1 – Ibid. cap. 7.

Boek – pag. 91

§ XXVIII.

SPIRITUS COHIBITIO: bedwinginge en ophou-

dinge der aademhaallinge.

§ XXIX.

LUCTA, de worfetlinge: welke eene mede was van

de beroemde vyve.

§ XXX.

Hier by worden gevoegt de NAVIGATIO, het

Scheeps-gevegt-fpel; PISCATIO, viffcherie, en diergely-

ke meer, van welke wy nu van ftuk tot ftuk niet zul-

len fpreeken.

§ XXXI.

Ook zyn de BALNEA, Baden, met haar zalvingen,

wryvingen, roskammingen, e. f. v. onder de oeffeningen

der Oeffen-fchool te tellen.

§ XXXII.

Edog wyl nu in deze zoorten van fpeelen verfcheide-

ne gemelt zyn, die ons naderhand niet of weinig we-

derom ontmoeten zullen, zo hebben wy goedgevonden,

tot meerder ophelderinge de afbeelzels daar van, by

Mercurialis te vinden, volgens de letteren A. B. C. den

Lezer voor ogen ftellen.

A. Vertoont het Bal-fpel. De ballen nu waa- Eerste Boek – Hfst. VII. § XXXII. 1

ren vierderlei; t. w. de FOLLIS van zeems-

leder gemaakt, en met loutere wind gevult:

TRIGONALIS, driehoekige: PAGANINA,

de Stadze of Dorpze bal: HARPASTUS, Bal,

met welke men in ’t zwaare zand fpeelde, ’t welk

Manne-werk was, en der Vrouwen kragten te

boven ging.

B. TROCHUS of Radt: welke eene fchelle heeft,

agt ringen, negen uit- en in-fchietende tanden,

om te meer geluit te maken.

Eerste Boek – Hfst. VII. § XXXII. 1 – Mercur. lib. 2. cap. 5.

Boek – pag. 92

C. DETRACTIO. Zo ftyf ftond by voorbeeld

MILO op den fchyf, dat Hy ’er van niemant kon-

de afgetrokken, nog geftooten worden.

D. KOORD-KLIMMINGE, en Koord-

danffinge.

E. ’t SLINGER-SPEL.

F. PYRRHICHA, Zwaarde-dans.

G. BEDWINGINGE en ophoudinge des Adems.

H. ’t BADT met de Roskammen, en verfcheiden

andere tuigen.